Dieta na wątrobę i trzustkę

Wątroba i trzustka to niezwykle ważne narządy, spełniające liczne funkcje. Aby działały prawidłowo, trzeba o nie dbać, a kluczem do ich zdrowia jest przede wszystkim właściwa dieta. Jeśli nasz tryb życia zbytnio je obciąża, zaczynają chorować, a to odbija się na całym organizmie.

Wątroba i trzustka – funkcje w organizmie

Wątroba to jeden z największych, najważniejszych i najbardziej wielofunkcyjnych narządów w naszym organizmie: bierze udział w procesie trawienia tłuszczów, magazynuje energię, zachodzą w niej procesy detoksykacyjne. Jednocześnie jest narażona na uszkodzenia i schorzenia wynikające z różnych przyczyn. Ostre i mające szybki przebieg zapalenie wątroby może zostać wywołane nagłymi czynnikami, takimi jak dostające się do organizmu wirusy lub bakterie, powoduje je również wypicie dużej ilości alkoholu. Z kolei długotrwały wpływ niekorzystnych zachowań, w tym m.in. złych nawyków żywieniowych, może doprowadzić do zaburzeń funkcjonowania narządu, jego obrzmienia na skutek zbyt intensywnej pracy (powiększający się organ powoduje ból unerwionej torebki wątrobowej), stłuszczenia, a nawet marskości wątroby.

Trzustka to narząd pełniący dwie zasadnicze funkcje: wydziela enzymy trawienne (fermenty soku trzustkowego, które rozkładają składniki pokarmowe w jelicie cienkim, są zwane katalizatorami, ponieważ sprowadzają związki bardziej złożone do cząsteczek najprostszych, nadających się do przyswojenia przez organizm) oraz odpowiada za produkcję hormonów, m.in. insuliny i glukagonu. Prawidłowe funkcjonowanie trzustki, podobnie jak wątroby, jest więc dla człowieka bardzo ważne. Podstawą profilaktyki schorzeń obu narządów jest zdrowa dieta, która ich zbytnio nie obciąża.

Co jeść, aby wątroba była zdrowa?

Jedną z istotnych funkcji wątroby jest udział w gospodarce i trawieniu tłuszczów. Stąd też dieta mająca na celu zachowanie tego narządu w jak najlepszej kondycji nie powinna obfitować w tłuszcze. Należy ona do ważnych element zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu schorzeń wątroby. Prawidłowej pracy tego organu sprzyja więc jedzenie produktów lekkostrawnych i niskotłuszczowych.

Co jest dobre dla wątroby:

• chudy nabiał: mleko odtłuszczone, chudy ser, chudy twaróg, maślanka, kefir, jogurt odtłuszczony,
• chude mięso, zwłaszcza kurczak, cielęcina, wołowina, jagnięcina, podroby,
• chude wędliny,
• spośród ryb: dorsz, sandacz, okoń, sola, pstrąg, szczupak, karaś, lin, flądra, mintaj,
• spośród produktów zbożowych: chleb chrupki, chleb jasny, suchary, biszkopty, ciasto drożdżowe, produkty z mąki kukurydzianej, owsianej, płatki kukurydziane, owsiane, pszenne, żytnie, ryż, makarony, kasza jęczmienna, drobne kasze, ciasta domowe (np. piernik),
• miód, dżemy,
• spośród owoców: obrane ze skórki jabłka (najlepiej pieczone), pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, winogrona, morele, brzoskwinie, truskawki, jeżyny, kiwi (w przypadku chorej wątroby owoce drobnopestkowe powinny mieć formę przecieru), owoce suszone, kompoty owocowe,
• spośród warzyw: ziemniaki gotowane w mundurkach, purée ziemniaczane, pomidory i ogórki bez skóry, marchew, dynia, szparagi, kalafior, szpinak, buraki, seler, pietruszka, sałata zielona, koper włoski, brokuły,
• woda niegazowana, słaba herbata, soki, herbatki ziołowe, słaba kawa, kawa zbożowa,
• jajko na miękko, luźna jajecznica na maśle,
• zioła, kminek, koper włoski, ziele angielskie, goździki, majeranek, cynamon (źródło: watroba.net.pl).

Warto zwrócić szczególną uwagę na produkty będące naturalnym źródłem fosfolipidów, które przyspieszają regenerację wątroby oraz proces usuwania z niej tłuszczu. Należą do nich: żółtko jaja, wątróbka wołowa, soja, orzeszki ziemne, płatki owsiane, szparagi, zarodki pszenicy (źródło: www.esculap.com).

Ważny jest także sposób przyrządzania posiłków:

• unikanie produktów smażonych,
• preferowanie takich metod jak gotowanie na parze, pieczenie w folii, smażenie beztłuszczowe.

Należy unikać obfitych, większych posiłków, optymalna ich liczba to 5-6 w ciągu dnia. Wskazana jest dieta bogata w witaminy C i E. Warto sięgać również po preparaty zawierające wyciąg z ostropestu plamistego, który jest źródłem sylimaryny. Ostropest plamisty działa ochronnie na wątrobę oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji wątroby poprzez wspieranie procesów trawiennych.

Co szkodzi wątrobie?

Do produktów szkodzących wątrobie należy przede wszystkim alkohol. W diecie wątrobowej ograniczamy jego spożycie, przy chorej wątrobie jest on całkowicie zakazany. Organ ten obciążają także produkty tłuste (w diecie wątrobowej zastępujemy tłuszcz węglowodanami), ciężkostrawne, ostro przyprawione, wzdymające. Szkodzą wątrobie także zawiesiste sosy czy nadmiar soli w potrawach. Spożywanie zbyt dużej ilości soli prowadzi do zmian w obrębie wątroby na poziomie komórkowym (nieodpowiedniego kształtowania się komórek, podwyższonego ryzyka śmierci komórkowej, spowolnionego namnażania się komórek) i zwiększa ryzyko zwłóknienia tego narządu. Negatywnym skutkom spożywania soli przeciwdziała częściowo witamina C (źródło: www.esculap.com).

Co jeszcze szkodzi wątrobie:

• sery tłuste, mocno przyprawione,
• produkty gruboziarniste, ciężkostrawne ciasta, smażone wyroby cukiernicze,
• słodycze takie jak cukierki, pralinki,
• mocna kawa i herbata,
• czosnek, cebula (zwłaszcza surowe), por,
• ostre przyprawy,
• ziemniaki smażone,
• tłuste lub mocno przypieczone czy panierowane mięsa, tłusty drób, skóra z drobiu,
• wywary z kości,
• majonez,
• smalec, słonina, margaryny twarde,
• kapusta biała, czerwona, włoska, zwłaszcza w połączeniu z tłustym mięsem,
• jajka na słoninie, boczku (źródło: www.doctormed.pl).

Co jeść, aby trzustka była długo zdrowa?

Utrzymanie trzustki w zdrowiu umożliwia zróżnicowana dieta, bogata w warzywa i owoce.

Szczególnie korzystne dla tego narządu są takie produkty jak:

• szpinak,
• brokuły,
• jogurt, kefir, maślanka,
• produkty pełnoziarniste,
• chude mięso drobiowe i wołowe,
• chudy nabiał, jaja,
• oliwa z oliwek,
• ryby morskie bogate w kwasy omega-3, m.in. łosoś, sardynki, makrela (źródło: dieta.mp.pl).

Co szkodzi trzustce?

Podobnie jak wątrobie, trzustce szkodzi narażanie jej na wzmożoną pracę przy pełnieniu funkcji trawiennych. Przeciążenie tego narządu może mieć miejsce przy wzmożonym wydzielaniu enzymów trawiennych, czyli spożywaniu obfitych, tłustych, ciężkostrawnych posiłków, przejadaniu się, nieregularnym jedzeniu. Co jeszcze może zaszkodzić trzustce?

• tłuste sery i wędliny,
• potrawy smażone,
• tłuste sosy na wywarach mięsnych,
• śmietana,
• majonez,
• produkty wzdymające,
• słodycze,
• mocna kawa,
• napoje gazowane,
• alkohol.

Uwaga! Duże ilości alkoholu powodują nieodwracalne zmiany w trzustce.

Wątroba i trzustka to organy, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie nie tylko układu trawiennego, ale całego organizmu. Warto o nie dbać, stosując dietę urozmaiconą, bogatą w składniki roślinne. Nie należy też obciążać ich zbyt obfitymi posiłkami.