
Badania na brzuch, które może zlecić lekarz
Bóle brzucha są częstą przyczyną konsultacji lekarskich i nierzadko stanowią duże wyzwanie dla specjalistów. Zanim udamy się na wizytę do gastrologa, powinniśmy wiedzieć, jakie badania może nam zlecić lekarz.
Diagnostyka bólu brzucha
Postępowanie diagnostyczne w przypadku bólów brzucha, niezależnie od zgłaszanego przez pacjenta problemu, zawsze rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego. Cennych informacji dostarczają również badania obrazowe i laboratoryjne, bez których postawienie trafnej diagnozy w niektórych sytuacjach byłoby wręcz niemożliwe. Poniżej opisujemy kilka podstawowych badań, które może nam zlecić lekarz.
Badanie USG jamy brzusznej
Z uwagi na dużą dostępność, nieinwazyjność oraz bezbolesny przebieg, stanowi ono jedną z najczęściej wykorzystywanych procedur medycznych, szczególnie w diagnostyce schorzeń przewodu pokarmowego. Oto najczęstsze wskazania do wykonania USG:
- dolegliwości bólowe i powiększanie się obwodu brzucha,
- żółtaczka,
- spadek masy ciała,
- nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych,
- podejrzenie chorób nowotworowych, kamicy żółciowej i nerkowej, wad rozwojowych narządów wewnętrznych.
USG brzucha jest wykonywane w pozycji leżącej, na wznak, przy pomocy urządzenia składającego się z głowicy i aparatu przetwarzającego fale ultradźwiękowe. Przed badaniem skórę pacjenta pokrywa się specjalnym żelem, następnie lekarz przykłada głowicę w okolicę badanego narządu, uzyskując jego obraz na monitorze.
Jak przygotować się do USG brzucha? Celem zwiększenia wartości diagnostycznej przeprowadzanego badania należy dzień wcześniej stosować dietę lekkostrawną, unikać pokarmów wzdymających i napojów gazowanych. Na USG brzucha należy zgłosić się na czczo, wcześniej nie palić papierosów i nie żuć gumy. Pół godziny przed nim warto wypić 0,5 l niegazowanej wody, aby wypełnić pęcherz moczowy i tym samym ułatwić obrazowanie sąsiadujących z nim struktur.
Badania kału i krwi
Konsystencja, zabarwienie, obecność patologicznych domieszek i resztek pokarmowych oraz zapach stolca dostarczają wiele istotnych informacji na temat kondycji układu pokarmowego. Badanie kału jest szczególnie pomocne przy podejrzeniu:
- chorób pasożytniczych,
- cholestazy, czyli zastoju żółci, spowodowanego m.in. kamicą żółciową, torbielami i nowotworami dróg żółciowych, rakiem głowy trzustki,
- krwawienia z przewodu pokarmowego,
- nieprawidłowego wchłaniania.
Powszechnie stosowanym testem profilaktycznym jest badanie na obecność krwi utajonej w kale, które znalazło zastosowanie we wczesnym wykrywaniu raka jelita grubego.
Warto również wspomnieć o podstawowych badaniach laboratoryjnych, które powinny być wykonywane regularnie. Pozwalają one bowiem na wykrycie niedokrwistości, zaburzeń czynności wątroby czy stanu zapalnego. Na szczególną uwagę zasługują: morfologia krwi obwodowej, aminotransferazy oraz białko C – reaktywne.
Kolonoskopia lub rektoskopia
Kolonoskopia umożliwia ocenę całego jelita grubego oraz końcowego odcinka jelita krętego. Badanie to wykonuje się za pomocą giętkiego wziernika, wprowadzanego przez odbyt i posiadającego na końcu kamerę. Pozwala to na dokładne obejrzenie struktury błony śluzowej jelita, jej zabarwienia, unaczynienia oraz uwidacznia obecne w jej świetle patologiczne zmiany, takie jak polipy czy guzy. Kolonoskopia wymaga odpowiedniego przygotowania, ponieważ zalegające w jelicie masy kałowe w znacznym stopniu utrudniają ocenę badanego narządu. W tym celu w przeddzień badania wymagane jest spożycie odpowiedniej ilości środka przeczyszczającego w postaci płynu. Wskazania do wykonania kolonoskopii:
- podejrzenie raka jelita grubego i nieswoistych chorób zapalnych jelit,
- przewlekłe zaparcia, biegunki oraz zmiana rytmu wypróżnień,
- znaczna, niezamierzona utraty masy ciała,
- niedokrwistość z niedoboru żelaza o niewyjaśnionej etiologii.
Niekiedy wystarczająca jest rektoskopia, czyli wziernikowanie odbytu i odbytnicy, odbywające się z wykorzystaniem sztywnego wziernika – rektoskopu. Jak przygotować się do rektoskopii? Wieczorem w przeddzień badania oraz następnego ranka wykonuje się wlewy doodbytnicze przy pomocy gotowych wlewek ze specjalnym aplikatorem w celu oczyszczenia końcowego odcinka jelita grubego. Rektoskopia jest szczególnie przydatna w wykrywaniu raka odbytnicy i odbytu oraz hemoroidów.
Gastroskopia – opis, wskazania, przygotowanie
Gastroskopia to badanie endoskopowe oceniające górny odcinek przewodu pokarmowego. Przeprowadza się je przy pomocy cienkiego, giętkiego wziernika, zakończonego kamerą, który zostaje wprowadzony przez usta do przełyku pacjenta, a następnie do dalszych odcinków jego układu pokarmowego. Umożliwia ono ocenę błony śluzowej, motoryki oraz elastyczności ścian przełyku, żołądka i dwunastnicy, a także pobranie wycinków do badania histopatologicznego z wykrytych zmian.
Z uwagi na wtłaczane do organizmu powietrze, podczas badania mogą wystąpić objawy odbijania, odruchy wymiotne i uczucie rozpierania w nadbrzuszu. Na gastroskopię należy zgłosić się na czczo. Zwykle zabieg trwa od kilku do kilkunastu minut, a towarzyszące mu nieprzyjemne doznania można kontrolować, skupiając uwagę na miarowym oddychaniu. Po zakończonej procedurze jeszcze w tym samym dniu można wrócić do normalnego trybu życia i wykonywania codziennych czynności.
Wskazania do wykonania gastroskopii obejmują:
- niedokrwistość mikrocytarną,
- objawy dyspeptyczne, takie jak zgaga, nudności, odbijania, uczucie szybkiej pełności po posiłku,
- smoliste stolce i krwiste wymioty,
- spadek masy ciała,
- zaburzenia połykania,
- podejrzenie choroby trzewnej,
- bóle brzucha w nadbrzuszu.

Jednym z narzędzi monitorowania stanu zdrowia są cykliczne badania profilaktyczne, z których wciąż korzysta zbyt mało osób. Duży odsetek późno zdiagnozowanych chorób stanowią pacjenci ze schorzeniami jamy brzusznej. Jakie testy powinniśmy wykonać, zanim zacznie nas boleć brzuch?

Ból brzucha może być spowodowany niestrawnością, zgagą, a także stresem. W wielu przypadkach wystarczy wyeliminować jedną z tych przyczyn, a problem zniknie. Zdarza się jednak, że dolegliwość jest przewlekła lub się powtarza – wtedy powinniśmy udać się do lekarza.

Ból brzucha to częsty problem u dzieci, zwłaszcza tych najmłodszych. Warto dowiedzieć się, kiedy można mu zaradzić domowymi sposobami, a kiedy trzeba udać się do lekarza.

Nudności mogą mieć różne przyczyny. Jak łagodzić tę dolegliwość, a kiedy należy udać się do lekarza?